Truy tìm phù thủy Blair - Phim mở đầu kỷ nguyên những điều không tưởng!
Có lẽ bạn đã nghe về The Blair Witch Project (Truy tìm phù thủy Blair)? Tất cả những gì bộ phim này làm được, giờ đã trở thành huyền thoại của Hollywood.
(TT&VH Cuối tuần) - Có lẽ bạn đã nghe về The Blair Witch Project (Truy tìm phù thủy Blair)? Tất cả những gì bộ phim này làm được, giờ đã trở thành huyền thoại của Hollywood.
>>Để đọc những bài viết đặc sắc về điện ảnh trên TT&VH hãy bấm vào đây
Không giống bất cứ phim nào quý vị từng xem
Theo truyền thuyết thì Phù thủy Blair là hồn ma của Elly Kedward, một phụ nữ bị kết tội sử dụng ma thuật và bị vu là phù thủy. Năm 1785, bà bị dân chúng đuổi vào rừng ở thị trấn Blair (Burkittsville ngày nay). Kể từ đó, có nhiều đứa trẻ bị mất tích trong rừng và người ta đồn rằng, phù thủy Blair đã dụ dỗ chúng về sào huyệt, bắt vài đứa úp mặt vào tường rồi giết những đứa còn lại…
Tháng 10/1997, 3 sinh viên điện ảnh gồm: Nữ đạo diễn Heather Donahue, quay phim Joshua Leonard, và thu âm Mike Williams, đến rừng Black Hills gần Burkittsville để làm bộ phim tài liệu về truyền thuyết phù thủy Blair cách đây 2 thế kỷ. Họ phỏng vấn dân địa phương, rồi đi sâu vào rừng để tìm ngôi nhà tình nghi là sào huyệt của phù thủy Blair.
Ban đầu họ cho rằng phù thủy Blair chỉ là sự thêu dệt vớ vẩn, nhưng chỉ mới 2 ngày đi sâu vào rừng, họ đã bị lạc và không tìm thấy đường trở ra. Đêm đến, cả 3 người không thể ngủ được vì cảm giác như có ai đó ở bên ngoài lều, những âm thanh lạ và tiếng bẻ cành cây khô... Sáng ra họ thấy 3 đống đá nhỏ xếp thành hình nấm mồ, và ghê rợn nhất là những cành cây khô xếp hình người, treo lủng lẳng khắp khu rừng!
Một buổi sáng, Joshua Leonard biến mất, chỉ để lại chiếc ba lô nhầy nhụa. Sau đó 2 người còn lại đã tìm thấy một mảnh thi thể quấn trong bộ quần áo đẫm máu của Joshua. Heather và Mike cuối cùng cũng vào được ngôi nhà của phù thủy Blair. Họ chia nhau ra lục soát và tìm thấy dấu tay vấy máu của những đứa trẻ trên khắp bức tường ngôi nhà. Heather lên lầu và điếng người khi thấy Mike đứng úp mặt vào tường. Cô hét lên và bị một cú đập mạnh vào đầu ngã gục xuống đất… chiếc máy quay vẫn đang hoạt động, rơi bên cạnh cô…
… Một năm sau, những thước phim của họ đã được tìm thấy!
Kiểu làm phim “quái chiêu” của kẻ ít tiền
Đạo diễn của Blair Witch là Daniel Myrick (35 tuổi) và Eduardo Sánchez (30 tuổi), cùng học điện ảnh tại trường University of Central Florida ở Orlando (Mỹ) từ năm 1990 và họ quyết định hợp tác làm một bộ phim tài liệu nói về một truyền thuyết.
Trong suốt 2 năm, Myrick và Sánchez vừa kiếm thêm thu nhập để có tiền làm phim, vừa casting gặp gỡ đến 2.000 người và tìm được 3 diễn viên trẻ nghiệp dư Heather Donahue, Joshua Leonard, và Mike Williams - những người có khả năng ứng biến tốt trong điều kiện khắc nghiệt.
Bộ phim ban đầu có 2 tên gọi: The Black Hills Project hoặc The Blair Witch Tapes. Hai đạo diễn đã giao cho Joshua Leonard 1 máy quay phim nhựa cũ CP 16 mm, và giao cho Heather Donahue 1 máy quay video Hi-8 được mua với giá 500 USD (sau khi quay xong, các nhà sản xuất trả lại chiếc máy quay này, lấy lại ít tiền để giảm bớt kinh phí!). Cả hai đều được hướng dẫn cấp tốc cách sử dụng máy quay trong 2 ngày.
Một đoàn phim cực kỳ gọn nhẹ được thành lập, và bấm máy ở Seneca Creek State Park, bang Maryland. Áp dụng phong cách Retroscripting (kịch bản ứng tác), hai đạo diễn đưa cho các diễn viên 35 trang đề cương kịch bản, trong đó phác thảo sơ lược tất cả các cảnh. Còn lời thoại gần như để diễn viên ứng tác 100%, tùy theo diễn biến của tình huống.
Các diễn viên được bỏ lại trong rừng, và hai đạo diễn triển khai phương án chỉ đạo họ từ xa. Mỗi ngày đạo diễn để những ghi chú cho họ trong những hộp phim nhỏ 35 mm, có ghi thông tin về hậu cần, và mấy giờ họ phải đi tới một địa điểm mà đoàn phim đã nhập vào các thiết bị định vị toàn cầu GPS của diễn viên. Mỗi người được cho những lời chỉ dẫn riêng giúp họ ứng biến những hành động trong ngày.
Khi đêm xuống, khi các diễn viên đã yên vị trong lều ngủ, đạo diễn và một vài người trong đoàn tạo ra các tiếng động kỳ quái, bẻ cành cây, rung lắc cái lều, hù dọa khiến cho họ không ngủ được… Sánchez nói: “Thực chất chúng tôi mới chính là phù thủy Blair!”.
Mỗi ngày các diễn viên đều được cung cấp đầy đủ băng quay và pin mới. Thức ăn cũng được cấp đầy đủ, nhưng gần đến cuối quá trình quay, các đạo diễn bắt đầu giảm bớt khẩu phần ăn, thậm chí ban đêm còn mò ra lấy cắp thức ăn của họ… với mục đích là tạo cho các diễn viên sự hoảng loạn thật sự! Tới ngày cuối cùng, về cơ bản thì các diễn viên này sống bằng chuối và nước ép trái cây!
Bộ phim hoàn tất trong 8 ngày đêm, với những đoạn phim nghiệp dư do 3 diễn viên tự quay dài khoảng 19 giờ. Kinh phí sản xuất thật sự từ 20.000 - 25.000 USD - con số này do hai đạo diễn Myrick và Sánchez chính thức xác nhận trong dịp kỷ niệm 10 năm ngày ra đời bộ phim, 2009.
Kỳ tích điện ảnh đầu tiên của mạng Internet
Myrick và Sánchez chỉ hy vọng dùng được khoảng 20 đến 30 phút cho bộ phim tài liệu như dự định ban đầu. Nhưng khi xem lại toàn bộ những đoạn phim đã quay, hai người bắt đầu nhận ra họ có thể làm được điều gì đó lớn hơn một bộ phim tài liệu. Việc cắt dựng Blair Witch thành một bộ phim truyện kéo dài trong 8 tháng.
Tháng 1/1999, Myrick và Sánchez mang bộ phim tới LHP Sundance với hy vọng nhỏ nhoi bán thẳng cho các hãng video hoặc truyền hình cáp. Thậm chí sẵn sàng… cho không nếu ai đó chịu phát hành rộng rãi. Hai anh chàng đạo diễn đi dán áp phích và rải tờ bướm khắp Park City, để mời gọi khán giả đến xem bộ phim của mình.
Nội dung của tờ rơi rất độc đáo - thật ra đó là bản thông báo mất tích, có in hình của 3 diễn viên với nội dung: “Ngày 21/10/1994, Heather Donahue, Joshua Leonard, và Michael Williams đến khu rừng Black Hills ở Maryland để quay bộ phim tài liệu về truyền thuyết Phù thủy Blair. Họ không quay trở lại. Một năm sau, những thước phim của họ đã được tìm thấy, với nội dung ghi lại cuộc hành trình 5 ngày khủng khiếp dẫn đến sự mất tích của họ”.
Buổi chiếu đầu tiên vào giữa đêm tại rạp Egyptian chật kín người xem, nhưng chỉ sau 20 phút khán giả bỏ ra về hết vì phim quá chán… Nhưng không, vẫn còn lại 3 người ngồi xem cho đến hết - đó là lãnh đạo của Hãng phát hành độc lập Artisan Entertainment.
Ngay đêm đó, Blair Witch trở thành bộ phim được mua đầu tiên tại Sundance với cái giá chấn động… 1,1 triệu USD! “Đó là bộ phim kinh dị đáng sợ nhất mà chúng tôi từng xem”, đại diện Hãng Artisan nói. Nhưng đối với cả LHP Sundance, cái giá “không tưởng” đó còn… “đáng sợ” hơn bất cứ bộ phim kinh dị nào!
Hãng Artisan bỏ hơn nửa triệu USD để hòa âm và chỉnh màu lại. Ngay sau đó một chiến dịch tiếp thị ngoạn mục trị giá 25 triệu USD, do giám đốc điều hành Hãng Artisan, Steven Rothenberg khởi xướng - với sự trợ giúp đắc lực của mạng internet.
Điều ngoạn mục là internet đã dẫn dắt dư luận rằng đây là một sự kiện có thật: Truyền thuyết phù thủy Blair, vụ mất tích của 3 sinh viên điện ảnh, những thước phim được tìm thấy của những kẻ xấu số… Tất cả đều thật đến mức, trước khi bộ phim được phát hành, trên trang web điện ảnh danh tiếng IMDb, ba diễn viên chính vẫn còn bị liệt vào danh sách… “bị mất tích, được cho là đã chết!”
Đợi đến lúc sự háo hức của công chúng “chín mùi”, ngày 30/7/1999, Blair Witch công chiếu trên 1.101 rạp trên toàn nước Mỹ. Một tuần sau số rạp đã tăng lên 2.142!
Điều khôi hài nhất của sự kiện công chiếu Blair Witch, là phần lớn khán giả khi xem xong đều cảm giác… mình vừa bị lừa một vố quá đau! Bước ra khỏi rạp ai cũng im thít, khi nghe những người xếp hàng mua vé hỏi phim có hay không, thì hầu hết câu trả lời là: “Cứ vào xem thì biết!”. Thậm chí có người đã xem rồi, đến trước cửa rạp để quan sát thái độ “tẽn tò” của những người bị lừa giống mình!
Sự “ủng hộ nhiệt tình” của khán giả, được các nhà phê bình đón nhận một cách tích cực, cộng với chiến lược tiếp thị khôn ngoan và sức mạnh không ngờ của internet đã giúp Blair Witch đạt doanh thu hơn 248,6 triệu USD trên khắp thế giới, và trở thành bộ phim độc lập thành công đứng thứ ba của mọi thời đại (sau Paranormal Activity và Mad Max)
Mùa săn bắn 1999 - 2000 bị sa sút trầm trọng do bộ phim này. Bộ phim được ưa chuộng tới mức các fan khắp nước Mỹ đi vào những vùng hoang dã để tự mình quay những bộ phim tài liệu mang phong cách phù thủy Blair. Điều này đã làm động vật hoang dã sợ hãi chạy khỏi những khu vực săn bắn.
Nhiều fan tin rằng phù thủy Blair tồn tại, họ đổ xô tới Maryland với hy vọng tìm thấy dấu tích của huyền thoại này. Ba diễn viên chính cũng tin phù thủy Blair là có thật. Chỉ sau khi phim được phát hành họ mới khám phá ra rằng, toàn bộ truyền thuyết ấy là do 2 đạo diễn Myrick và Sánchez bịa ra!
Nhà phê bình danh tiếng Roger Ebert đã đánh giá Blair Witch là một trong 10 bộ phim có sức ảnh hưởng nhất của thế kỷ 20. Bộ phim tạo niềm tin cho những nhà làm phim trẻ tuổi, ít tiền ở khắp nơi trên thế giới: Tất cả những gì bạn cần là học phí cho một năm học tại trường điện ảnh, một camera rẻ tiền… và trên hết, bạn phải có một ý tưởng rất, rất thông minh!
>>Để đọc những bài viết đặc sắc về điện ảnh trên TT&VH hãy bấm vào đây
Không giống bất cứ phim nào quý vị từng xem
Theo truyền thuyết thì Phù thủy Blair là hồn ma của Elly Kedward, một phụ nữ bị kết tội sử dụng ma thuật và bị vu là phù thủy. Năm 1785, bà bị dân chúng đuổi vào rừng ở thị trấn Blair (Burkittsville ngày nay). Kể từ đó, có nhiều đứa trẻ bị mất tích trong rừng và người ta đồn rằng, phù thủy Blair đã dụ dỗ chúng về sào huyệt, bắt vài đứa úp mặt vào tường rồi giết những đứa còn lại…Tháng 10/1997, 3 sinh viên điện ảnh gồm: Nữ đạo diễn Heather Donahue, quay phim Joshua Leonard, và thu âm Mike Williams, đến rừng Black Hills gần Burkittsville để làm bộ phim tài liệu về truyền thuyết phù thủy Blair cách đây 2 thế kỷ. Họ phỏng vấn dân địa phương, rồi đi sâu vào rừng để tìm ngôi nhà tình nghi là sào huyệt của phù thủy Blair.
Ban đầu họ cho rằng phù thủy Blair chỉ là sự thêu dệt vớ vẩn, nhưng chỉ mới 2 ngày đi sâu vào rừng, họ đã bị lạc và không tìm thấy đường trở ra. Đêm đến, cả 3 người không thể ngủ được vì cảm giác như có ai đó ở bên ngoài lều, những âm thanh lạ và tiếng bẻ cành cây khô... Sáng ra họ thấy 3 đống đá nhỏ xếp thành hình nấm mồ, và ghê rợn nhất là những cành cây khô xếp hình người, treo lủng lẳng khắp khu rừng!
Một buổi sáng, Joshua Leonard biến mất, chỉ để lại chiếc ba lô nhầy nhụa. Sau đó 2 người còn lại đã tìm thấy một mảnh thi thể quấn trong bộ quần áo đẫm máu của Joshua. Heather và Mike cuối cùng cũng vào được ngôi nhà của phù thủy Blair. Họ chia nhau ra lục soát và tìm thấy dấu tay vấy máu của những đứa trẻ trên khắp bức tường ngôi nhà. Heather lên lầu và điếng người khi thấy Mike đứng úp mặt vào tường. Cô hét lên và bị một cú đập mạnh vào đầu ngã gục xuống đất… chiếc máy quay vẫn đang hoạt động, rơi bên cạnh cô…
… Một năm sau, những thước phim của họ đã được tìm thấy!
Kiểu làm phim “quái chiêu” của kẻ ít tiền
Đạo diễn của Blair Witch là Daniel Myrick (35 tuổi) và Eduardo Sánchez (30 tuổi), cùng học điện ảnh tại trường University of Central Florida ở Orlando (Mỹ) từ năm 1990 và họ quyết định hợp tác làm một bộ phim tài liệu nói về một truyền thuyết.
Trong suốt 2 năm, Myrick và Sánchez vừa kiếm thêm thu nhập để có tiền làm phim, vừa casting gặp gỡ đến 2.000 người và tìm được 3 diễn viên trẻ nghiệp dư Heather Donahue, Joshua Leonard, và Mike Williams - những người có khả năng ứng biến tốt trong điều kiện khắc nghiệt.
Bộ phim ban đầu có 2 tên gọi: The Black Hills Project hoặc The Blair Witch Tapes. Hai đạo diễn đã giao cho Joshua Leonard 1 máy quay phim nhựa cũ CP 16 mm, và giao cho Heather Donahue 1 máy quay video Hi-8 được mua với giá 500 USD (sau khi quay xong, các nhà sản xuất trả lại chiếc máy quay này, lấy lại ít tiền để giảm bớt kinh phí!). Cả hai đều được hướng dẫn cấp tốc cách sử dụng máy quay trong 2 ngày.
Một đoàn phim cực kỳ gọn nhẹ được thành lập, và bấm máy ở Seneca Creek State Park, bang Maryland. Áp dụng phong cách Retroscripting (kịch bản ứng tác), hai đạo diễn đưa cho các diễn viên 35 trang đề cương kịch bản, trong đó phác thảo sơ lược tất cả các cảnh. Còn lời thoại gần như để diễn viên ứng tác 100%, tùy theo diễn biến của tình huống.
Các diễn viên được bỏ lại trong rừng, và hai đạo diễn triển khai phương án chỉ đạo họ từ xa. Mỗi ngày đạo diễn để những ghi chú cho họ trong những hộp phim nhỏ 35 mm, có ghi thông tin về hậu cần, và mấy giờ họ phải đi tới một địa điểm mà đoàn phim đã nhập vào các thiết bị định vị toàn cầu GPS của diễn viên. Mỗi người được cho những lời chỉ dẫn riêng giúp họ ứng biến những hành động trong ngày.
Khi đêm xuống, khi các diễn viên đã yên vị trong lều ngủ, đạo diễn và một vài người trong đoàn tạo ra các tiếng động kỳ quái, bẻ cành cây, rung lắc cái lều, hù dọa khiến cho họ không ngủ được… Sánchez nói: “Thực chất chúng tôi mới chính là phù thủy Blair!”.
Mỗi ngày các diễn viên đều được cung cấp đầy đủ băng quay và pin mới. Thức ăn cũng được cấp đầy đủ, nhưng gần đến cuối quá trình quay, các đạo diễn bắt đầu giảm bớt khẩu phần ăn, thậm chí ban đêm còn mò ra lấy cắp thức ăn của họ… với mục đích là tạo cho các diễn viên sự hoảng loạn thật sự! Tới ngày cuối cùng, về cơ bản thì các diễn viên này sống bằng chuối và nước ép trái cây!
Bộ phim hoàn tất trong 8 ngày đêm, với những đoạn phim nghiệp dư do 3 diễn viên tự quay dài khoảng 19 giờ. Kinh phí sản xuất thật sự từ 20.000 - 25.000 USD - con số này do hai đạo diễn Myrick và Sánchez chính thức xác nhận trong dịp kỷ niệm 10 năm ngày ra đời bộ phim, 2009.
Kỳ tích điện ảnh đầu tiên của mạng Internet
Myrick và Sánchez chỉ hy vọng dùng được khoảng 20 đến 30 phút cho bộ phim tài liệu như dự định ban đầu. Nhưng khi xem lại toàn bộ những đoạn phim đã quay, hai người bắt đầu nhận ra họ có thể làm được điều gì đó lớn hơn một bộ phim tài liệu. Việc cắt dựng Blair Witch thành một bộ phim truyện kéo dài trong 8 tháng.
Tháng 1/1999, Myrick và Sánchez mang bộ phim tới LHP Sundance với hy vọng nhỏ nhoi bán thẳng cho các hãng video hoặc truyền hình cáp. Thậm chí sẵn sàng… cho không nếu ai đó chịu phát hành rộng rãi. Hai anh chàng đạo diễn đi dán áp phích và rải tờ bướm khắp Park City, để mời gọi khán giả đến xem bộ phim của mình.
Nội dung của tờ rơi rất độc đáo - thật ra đó là bản thông báo mất tích, có in hình của 3 diễn viên với nội dung: “Ngày 21/10/1994, Heather Donahue, Joshua Leonard, và Michael Williams đến khu rừng Black Hills ở Maryland để quay bộ phim tài liệu về truyền thuyết Phù thủy Blair. Họ không quay trở lại. Một năm sau, những thước phim của họ đã được tìm thấy, với nội dung ghi lại cuộc hành trình 5 ngày khủng khiếp dẫn đến sự mất tích của họ”.
Buổi chiếu đầu tiên vào giữa đêm tại rạp Egyptian chật kín người xem, nhưng chỉ sau 20 phút khán giả bỏ ra về hết vì phim quá chán… Nhưng không, vẫn còn lại 3 người ngồi xem cho đến hết - đó là lãnh đạo của Hãng phát hành độc lập Artisan Entertainment.
Ngay đêm đó, Blair Witch trở thành bộ phim được mua đầu tiên tại Sundance với cái giá chấn động… 1,1 triệu USD! “Đó là bộ phim kinh dị đáng sợ nhất mà chúng tôi từng xem”, đại diện Hãng Artisan nói. Nhưng đối với cả LHP Sundance, cái giá “không tưởng” đó còn… “đáng sợ” hơn bất cứ bộ phim kinh dị nào!
Hãng Artisan bỏ hơn nửa triệu USD để hòa âm và chỉnh màu lại. Ngay sau đó một chiến dịch tiếp thị ngoạn mục trị giá 25 triệu USD, do giám đốc điều hành Hãng Artisan, Steven Rothenberg khởi xướng - với sự trợ giúp đắc lực của mạng internet.
Điều ngoạn mục là internet đã dẫn dắt dư luận rằng đây là một sự kiện có thật: Truyền thuyết phù thủy Blair, vụ mất tích của 3 sinh viên điện ảnh, những thước phim được tìm thấy của những kẻ xấu số… Tất cả đều thật đến mức, trước khi bộ phim được phát hành, trên trang web điện ảnh danh tiếng IMDb, ba diễn viên chính vẫn còn bị liệt vào danh sách… “bị mất tích, được cho là đã chết!”
Đợi đến lúc sự háo hức của công chúng “chín mùi”, ngày 30/7/1999, Blair Witch công chiếu trên 1.101 rạp trên toàn nước Mỹ. Một tuần sau số rạp đã tăng lên 2.142!
Điều khôi hài nhất của sự kiện công chiếu Blair Witch, là phần lớn khán giả khi xem xong đều cảm giác… mình vừa bị lừa một vố quá đau! Bước ra khỏi rạp ai cũng im thít, khi nghe những người xếp hàng mua vé hỏi phim có hay không, thì hầu hết câu trả lời là: “Cứ vào xem thì biết!”. Thậm chí có người đã xem rồi, đến trước cửa rạp để quan sát thái độ “tẽn tò” của những người bị lừa giống mình!
Sự “ủng hộ nhiệt tình” của khán giả, được các nhà phê bình đón nhận một cách tích cực, cộng với chiến lược tiếp thị khôn ngoan và sức mạnh không ngờ của internet đã giúp Blair Witch đạt doanh thu hơn 248,6 triệu USD trên khắp thế giới, và trở thành bộ phim độc lập thành công đứng thứ ba của mọi thời đại (sau Paranormal Activity và Mad Max)
Mùa săn bắn 1999 - 2000 bị sa sút trầm trọng do bộ phim này. Bộ phim được ưa chuộng tới mức các fan khắp nước Mỹ đi vào những vùng hoang dã để tự mình quay những bộ phim tài liệu mang phong cách phù thủy Blair. Điều này đã làm động vật hoang dã sợ hãi chạy khỏi những khu vực săn bắn.
Nhiều fan tin rằng phù thủy Blair tồn tại, họ đổ xô tới Maryland với hy vọng tìm thấy dấu tích của huyền thoại này. Ba diễn viên chính cũng tin phù thủy Blair là có thật. Chỉ sau khi phim được phát hành họ mới khám phá ra rằng, toàn bộ truyền thuyết ấy là do 2 đạo diễn Myrick và Sánchez bịa ra!
Nhà phê bình danh tiếng Roger Ebert đã đánh giá Blair Witch là một trong 10 bộ phim có sức ảnh hưởng nhất của thế kỷ 20. Bộ phim tạo niềm tin cho những nhà làm phim trẻ tuổi, ít tiền ở khắp nơi trên thế giới: Tất cả những gì bạn cần là học phí cho một năm học tại trường điện ảnh, một camera rẻ tiền… và trên hết, bạn phải có một ý tưởng rất, rất thông minh!
Bá Vũ
Bản quyền © Báo điện tử Thể thao & Văn hóa - TTXVN