Làm được và được làm

27/05/2012 14:53 GMT+7

Xin được bắt đầu bằng hiện tượng khá phổ biến hiện nay trong lĩnh vực giao thông: Người tham gia giao thông chỉ tuân thủ những quy định khi có CSGT làm nhiệm vụ. Vắng lực lượng này, nhiều người cố tình vi phạm. Tâm lý của khá nhiều người là tìm mọi cách để đi, vượt, được việc của mình khi bị cản trở.

Ảnh minh họa

Họ chỉ nghĩ là có đi được không mà không quan tâm đến việc có được đi không (tắc đường thì phóng xe lên vỉa hè, đi lấn sang phần đường ngược chiều, đang vội mà gặp đèn đỏ thì căng mắt nhìn, nếu không có CSGT thì ngang nhiên đi). Cảm thấy đi được là đi, bất chấp điều đó bị cấm, tức là không được đi.

Nhìn sang những lĩnh vực khác, cũng phổ biến tình trạng làm bừa, coi thường mọi luật lệ quy định. Chạy chọt, quan hệ với những người có chức trách để xây dựng không phép hoặc sai phép. Dùng bằng giả để qua mắt cơ quan chức năng nhằm được việc. Khai gian tuổi cho khớp với yêu cầu để xin thi cử, làm việc hoặc trì hoãn về hưu… Trong lĩnh vực nào cũng có thể xảy ra tình trạng làm lấy được những điều không được phép làm. Đến khi bị “bật đèn đỏ” thì tìm mọi cách – kể cả những cách bất lương, khuất tất – để vượt qua pháp luật. Nhà xây quá tầng cho phép, sai thiết kế ban đầu, nhà không được làm… xảy ra khá phổ biến từ nhiều năm nay ở khắp mọi nơi. Trong lĩnh vực xây dựng, hai từ đối ngược làm được và được làm được thể hiện khá rõ.

Rồi lĩnh vực trật tự đô thị cũng luôn là mặt trận nóng bỏng, gây bức xúc cho các nhà quản lý, dường như đã trở nên bất lực. Từ nhiều năm trước, đã có nghị định 36/CP, rồi về sau thành phố Hà Nội cũng ra nhiều quy định về việc lập lại trật tự hè đường, trả vỉa hè cho người đi bộ. Nhưng việc này trong một thời gian rất dài đã không được khắc phục. Càng ngày người buôn bán càng ngang nhiên lấn chiếm vỉa hè, lòng đường phục vụ cho việc kinh doanh cuả mình, bất chấp dư luận phản ứng. Chỉ đến ngày 26/2/2012 vừa qua, với chủ trương dẹp bỏ 262 điểm trông giữ ô tô, xe máy của thành phố, tình hình mới được cải thiện, nhưng vẫn chưa triệt để. Người ta vẫn luôn rình rập chờ đợi thời cơ, chỉ cần các nhà chức trách xao nhãng là lại tranh thủ vi phạm, biến nhiều ngõ, ngách không nằm trong diện bị cấm thành bãi trông, giữ xe với giá gấp 3-5 lần mức quy định.

Một hiện tượng rất đáng báo động hiện nay là lách luật, tận dụng mọi kẽ hở và sự lơi lỏng quản lý hoặc tiêu cực của những người có trách nhiệm để làm điều sai trái, phục vụ lợi ích cá nhân không phải là cá biệt, đang có nguy cơ ngày càng gia tăng trầm trọng. Lại đáng rung hồi chuông hối hả để cảnh báo hiện trạng nhờn luật trong một bộ phận không nhỏ trong cộng đồng. Rất nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội có luật cũng như không mà biểu hiện rất cụ thể, ngang nhiên, rõ nhất đang diễn ra là giao thông đô thị. Ngang nhiên ngồi 3 người trên xe máy, phóng nhanh, lạng lách, chở hàng cồng kềnh vượt quá quy định, rú còi hơi inh ỏi, vừa điều khiển xe máy vừa sử dụng điện thoại, không đội mũ bảo hiểm hoặc dùng mũ “rởm”, không cài dây… là những điều luật giao thông cấm nhưng người ta tuy biết mà vẫn cố tình vi phạm nếu thấy tình hình có thể làm được (không có CSGT, TTGT làm viêc trên đường hoặc có nhưng đang tập trung xử lý người vi phạm khác).

Những người nước ngoài sinh sống hoặc có nhiều dịp đến Việt Nam đều có chung nhận định: chưa thấy ở đâu “dân chủ”, thoải mái vi phạm luật như ở nước ta. Trong số họ, có người nghĩ rằng hình như nước ta thiếu luật. Họ có biết đâu tình hình ngược lại: ta có rất nhiều luật và quy định rất rõ ràng cụ thể, nhưng ý thức chấp hành của không ít người dân rất kém, trong khi các lực lương chức năng thực thi pháp luật hoặc mỏng, không xử lý xuể, hoặc có khi, có người chưa làm việc hết trách nhiệm.

Vắn tắt và khái quát, cần để tất thảy mọi người chỉ được phép nghĩ mình có được làm (bất cứ điều gì) hay không, chứ không phải là chỉ nhăm nhăm xem có làm được không. Đựơc làm là sự tuân thủ pháp luật nghiêm ngặt. Còn làm được là ngược lại, bất chấp pháp luật. Một xã hội văn minh trong đó kỷ cương, phép tắc chặt chẽ không thể không giáo dục các thành viên trọng cộng đồng hiểu thấu đáo sự khác biệt giữa làm được và được làm.

Theo Năng Lượng Mới