Cốt cách văn hóa của hội lễ

(Thethaovanhoa.vn) - Có lần tôi ngồi nghĩ lẩn thẩn rằng, nếu không có lễ hội thì người ta sẽ sống ra sao nhỉ? Mùa Xuân, khi cái lạnh trốn dần, nắng Xuân trong veo mơn man trên má thiếu nữ là mùa của lễ hội. Ngày xưa làm gì có du lịch. Mùa lễ hội để người ta có dịp ra khỏi nhà đến hội chùa. Lại cũng có cớ sang làng khác vì bên ấy mở hội có hát chèo hát đúm. Mùa xuân là mùa giao lưu. Ai đó cứ tưởng giao lưu là sáng tạo của thời nay, của mấy tổ chức hội đoàn gặp gỡ rồi cụng li “chém gió”, hát hổng. Người xưa giao lưu sâu sắc hơn nhiều.

Hội làng xưa giống như một trường học mở. Người ta đến hội đi lễ, gặp nhau làm quen. Tối đến người tứ xứ được nhà chùa cho trọ lại trong gian hậu chùa, các bà các cô nằm trên chiếu manh, đầu gối tay nải, túm tụm nhóm hai nhóm ba hát cho nhau nghe, chuyện trò về gia cảnh, bảo nhau kinh nghiệm sống. Mỗi lần về hội chùa không thêm được bài hát mới thì cũng thêm tí kinh nghiệm sống, quen thêm được vài ba người bạn. Đó cũng là thêm vốn sống. Sự giao lưu ấy không bao giờ có mùi rượu bia, không có “chém gió” vô thưởng vô phạt mà là những kinh nghiệm sống, kinh nghiệm làm ăn truyền đời...

Hội xưa không có lạm dụng kiếm chác. Tôi đã từng theo mẹ lên chùa. Các vãi gặp nhau, chắp tay mô Phật thành kính...

Cuộc sống  phát triển thì hội lễ cũng  bung ra. Thời kinh tế thị trường bây giờ, hội lễ cũng là dịp để kiếm tiền. Cái cốt cách hội bị thu nhỏ sau các màn vui chơi phô bày, đi hội giờ là đi vui chơi mà xa dần cái gốc của hội lễ.

Hôm nay, mồng Bốn tháng Hai Âm lịch, tôi lại về Hội chùa Nành bên kia bờ sông Đuống. May mà cái làng Nành (Ninh Hiệp) lâu nay còn giữ được phần cốt cách của hội chùa truyền thống. Vẫn ngày Bốn tháng Hai Âm lịch mở hội giỗ sư tổ, nhà chùa làm cơm đãi khách thập phương về lễ. Ngày mồng Năm vẫn có lệ rước Thành hoàng là các thôn lên cửa phật... Chính quyền không can thiệp vào việc của dân, không viết lại kịch bản như sáng tạo ở một số nơi.

Tôi vẫn muốn nhìn hội lễ dù mở rộng cỡ nào thì cũng nên giữ lấy cái cốt cách văn hóa, vì đó là giá trị gốc của hội lễ.