Giải Nobel Y học 2010: Vinh danh “cha đẻ” của 4 triệu em bé ống nghiệm

05/10/2010 09:32 GMT+7 | Trong nước

(TT&VH) - Tuần này, mùa giải Nobel 2010 đã bắt đầu với việc công bố giải Y học tại Thụy Điển. Năm nay, nhân vật đoạt giải là một khoa học gia Anh quốc, người đã giúp cho ra đời phương pháp thụ tinh ống nghiệm, qua đó mang lại niềm hạnh phúc cho hàng triệu cặp vợ chồng hiếm muộn.

Ngày 4/10, tên người trúng giải Nobel đã được Viện Hàn lâm Thụy Điển, công bố: đó là khoa học gia người Anh Robert Edwards. Những ngày tiếp theo, tên người chiến thắng trong các giải Vật lý, Hóa học, Kinh tế, Văn học và Hòa bình cũng sẽ được tiết lộ.

Đánh bại “cha đẻ” của thuốc tránh thai

Khoa học gia Robert Edwards, người vừa giành giải Nobel Y học

Báo chí Anh cho biết Robert Edwards, 85 tuổi, và cộng sự quá cố của ông là Patrick Steptoe là các nhân vật có công trong việc phát triển công nghệ thụ tinh ống nghiệm, trong đó tế bào trứng được thụ tinh bên ngoài cơ thể người trước khi được cấy trở lại tử cung.

Thành tựu chấn động của hai ông đã dẫn tới sự ra đời của đứa trẻ ống nghiệm đầu tiên trên thế giới, Louise Brown, hồi năm 1978. Kể từ đó, khoảng 4 triệu đứa trẻ ống nghiệm đã sinh ra trên thế giới.

Edwards chưa có phản ứng gì với tin đoạt giải Nobel do đang bị mệt nhưng Mike Macnamee, giám đốc điều hành trung tâm điều trị thụ tinh ống nghiệm Bourn Hall, nơi Edwards giúp sức lập nên, đã đánh giá cao thành tích và sự cống hiến của ông. “Edwards là một trong những khoa học gia vĩ đại nhất của chúng tôi. Công trình nghiên cứu của ông trong đầu những năm 60 đã giúp tăng cường chất lượng sống của hàng triệu người trên toàn cầu” - Macnamee nói - “Tôi thật sự vui mừng khi người thầy vĩ đại, đồng nghiệp và người bạn của tôi đã được ghi nhận sự đóng góp theo cách này”.

Được biết chỉ vài giờ trước khi có thông tin chính thức về người chiến thắng, nhật báo Svenska Dagbladet của Thụy Điển đã dự đoán Edwards đoạt giải. Một số cái tên khác cũng được người ta nhắc tới. Đó là nhà khóa học Mỹ gốc Áo Carl Djerassi, người giúp tạo ra thuốc tránh thai cho nữ giới. Năm nay cũng là năm thứ 50 loại thuốc này xuất hiện trên thị trường.

Ngoài ra các nhà nghiên cứu Mỹ là Gary Ruvkun và Victor Ambros cũng được đưa lên đầu danh sách đoạt giải với công trình nghiên cứu microRNA. MicroRNA được xem là dạng phổ biến nhất của RNA (chất biên dịch mã di truyền của DNA thành protein). Việc nghiên cứu chúng đóng vai trò quan trọng trong hoạt động nghiên cứu bệnh di truyền. Tuy nhiên họ đã không vượt qua được cái bóng khổng lồ của Edwards.

Năm ngoái, giải Y học đã được trao cho 3 nhà khoa học người Mỹ là Elizabeth Blackburn (61 tuổi), Carol W.Greider (48 tuổi) và Jack W.Szostak (57 tuổi) với công trình nghiên cứu về bệnh ung thư và tuổi thọ con người. Công trình của họ đã thực sự giải đáp được hai bí ẩn: bằng cách nào các nhiễm sắc thể có thể sao chép một cách hoàn hảo trong khi các tế bào phân chia và làm sao chúng có thể tránh được sự lão hóa?

Thành tựu của Brown và cộng sự đã giúp cho ra đời Louise Brown,
đứa trẻ ống nghiệm đầu tiên của thế giới

Đua nhau phỏng đoán các chủ nhân giải Nobel

Giống như mọi năm, không khí quanh giải Nobel đang nóng lên với các phỏng đoán xung quanh những người có khả năng giành giải. Theo thông lệ, tên người đoạt giải Vật lý và Hóa học sẽ được công bố lần lượt trong hai ngày 5/10 và 6/10. Tên người đoạt giải Văn học cũng sẽ được công bố vào ngày 7/10 và không ít người trong giới đã nhận định năm nay sẽ có một nhà thơ đoạt giải. Nếu chuyện này là hiện thực, đây sẽ là lần đầu tiên một nhà thơ đoạt giải Nobel kể từ năm 1996.

Danh sách các ứng viên số một cho giải Văn học gồm nhà thơ Algeria Assia Djebar. Bà sẽ phải cạnh tranh cùng các tác giả Tomas Transtroemer (Thụy Điển), Adonis (Syria) và Ko Un (Hàn Quốc).

Những cái tên lớn khác như các tác giả người Canada Margaret Atwood và Alice Munro, các tiểu thuyết gia người Mỹ Philip Roth và Joyce Carol Oates, nhà văn Israel Amos Oz đã thường xuyên được đưa vào danh sách những người có khả năng giành giải trong nhiều năm. Biết đâu năm nay vận may sẽ mỉm cười với họ.

Năm ngoái, giải Văn học được trao cho tác giả người Đức Herta Mueller. Các tác phẩm của bà được Viện Hàn lâm Thụy Điển ngợi ca là “bằng sự dồn nén chất thơ và tính ngay thật của văn xuôi, bà đã mô tả vẻ đẹp của con người bị tước đoạt”.

Những phỏng đoán cũng xuất hiện mạnh quanh giải Nobel Hòa bình, theo kế hoạch được công bố hôm 8/10 và sẽ là giải duy nhất được công bố ở Oslo, Na Uy. Năm ngoái, người đoạt giải là Tổng thống Mỹ Barack Obama. Việc ông đoạt giải dù mới chỉ nhậm chức chưa đầy một năm, trong bối cảnh Mỹ đang tham chiến ở Iraq và Afghanistan, đã gây chỉ trích nặng nề nhằm vào Hội đồng trao giải Nobel Na Uy. Một số nhà quan sát vì thế dự đoán rằng nhân vật giành giải năm nay sẽ gây ít tranh cãi hơn, bao gồm nhà hoạt động nhân quyền người Afghanistan Sima Samar và Tòa án đặc biệt Sierra Leone. Giải Nobel kinh tế, được công bố vào ngày 11/10, sẽ khép lại danh sách những người đoạt giải năm nay. Được biết, mỗi cá nhân đoạt giải sẽ nhận 10 triệu krono Thụy Điển, theo tỉ giá quy đổi hiện hành là 1,49 triệu USD.

Tường Linh