Hồn Việt trong chiếc nón lá

06/10/2009 08:00 GMT+7 | Yêu Hàng Việt

(Bài dự thi) - Có lẽ không có mặt hàng nào trên thị trường hiện nay mang đẫm phong cách Việt và tâm hồn Việt hơn chiếc nón lá Việt Nam.

Chiếc nón lá Việt, dù được làm ở đâu, miền Nam, miền Trung hay miền Bắc…Có thể lá chằm dày, mỏng. Có thể từng khoảng nan tre thưa, dày, với đường kim, mũi chỉ khác nhau. Nhưng đều mang một kiểu dáng giống nhau, và từ xưa đến nay luôn được các bà, các mẹ, các chị và kể cả các em nữ sinh ưa dùng.

Đội nón lá chủ yếu là để che nắng, che mưa…Cái nón lá Việt còn để làm duyên và phục vụ cho…trình diễn văn nghệ, trong các điệu múa nón, mang đậm dấu ấn của con người Việt Nam.

Chiếc nón lá đối với người dân nông thôn, người nghèo, lại mang nhiều tiện ích: Nào thay quạt lúc trưa hè nóng nực. Nào khoát và múc nước uống. Lại có thể thay cho cái rổ, đựng con cá, mớ rau khi tiện đường ghé chợ mua về. Thậm chí còn có thể…lót ngồi! Cái nón khi sứt chỉ, bung vành, đem cắt nhỏ gọn lại hay dùng làm…cái mê nón để đựng đồ…

Nón lá Việt Nam - Nguồn ảnh: baobinhdinh.com.vn

Chiếc nón lá Việt Nam mềm mại, giản dị như chính con người Việt Nam. Trên thế giới một số nước cũng có chiếc nón lá, nhưng không thể nào giống với chiếc nón lá Việt. Người Việt xa quê, dù ở chân trời góc biển, trong những dòng người đông đúc, chỉ cần thấy chiếc nón lá màu trắng nhấp nhô, là có thể nhận ra đồng hương hoặc liên tưởng đến quê nhà. Dường như hồn Việt và quê Việt luôn ngự trị trong chiếc nón lá mến yêu từ thuở còn nằm nôi cho đến lúc tuổi già sức yếu, người Việt luôn gần gũi và cảm nhận thật rõ về chiếc nón lá.

Và cũng thật lạ lùng, chiếc nón lá Việt không chỉ dành cho các mẹ, các dì, mà ngay quý ông đội vào trông cũng thân thương một cách lạ kỳ. Nhiều người ngoại quốc khi ghé Việt Nam cũng không quên tìm mua một chiếc nón lá để làm quà và kỷ niệm…

Những năm gần đây, các cô gái, rồi các mẹ, các chị, khi đi ra ngoài, phần lớn đi lại bằng xe gắn máy, hoặc xe đạp điện để phù hợp với sự phát triển của xã hội. Chiếc nón bảo hiểm là vật bắt buộc, nên chiếc nón lá cũng dần ít đi. Chiếc nón lá chỉ còn lại ở những trường trung học, cách xa thành phố, hay trong những phiên chợ, tảo tần mua bán của các bà, các mẹ…

Nghề chằm nón lá, ít nhiều đã dần mai một. Những làng nghề, những nghệ nhân của chiếc nón lá Gò Găng, chiếc nón Bài thơ…đang là của hiếm. Có thể mười năm, hai mươi năm nữa, chiếc nón lá Việt sẽ chỉ còn trong ký ức. Làm thế nào để nuôi dưỡng, duy trì và phát triển nghề chằm nón, một trong những nghề truyền thống, với sản phẩm độc đáo là chiếc nón lá mang nặng hồn Việt sẽ là một câu hỏi cho những người có trách nhiệm.

Chiếc nón lá, biểu tượng của tâm hồn Việt hy vọng sẽ dần hồi sinh và phát triển…

Trần Vĩnh