Một lần đi ở

18/03/2009 13:45 GMT+7 | Một chuyến đi

(Bài dự thi) - Chiều nay bỗng dưng trời đổ mưa gió. Mẹ lấy chiếc áo len khoác lên người tôi. Tôi cảm nhận được hơi ấm từ đôi bàn tay mốc meo, gầy guộc của mẹ. Ôi sao mẹ già nhanh thế, cả đời mẹ chắt chiu ăn đói mặc rét để nhường cơm, xẻ áo cho đàn con. Mới ngày nào mẹ còn giúi cho miếng cơm cháy trong một lần tôi trốn ông bà chủ về thăm nhà. Vậy mà hôm nay tóc đã trắng tiêu.

Cha tôi mất sớm một mình mẹ phải bươn trải làm thuê cuốc mướn lấy tiền nuôi bốn đứa con. Cuộc sống hàng ngày bữa đói nhiều hơn bữa no. Mùa đông bốn anh em chung nhau chiếc áo len, anh mặc thì em thôi, em mặc thì anh sưởi lửa. Mùa giáp hạt, nhà tôi hết thóc từ lâu. Chẳng ai sui khiến nhưng tôi đã biết tự đi tìm hàng rào cây sắn đào củ lấy mang về luộc ăn. Loại sắn này sượng, ung ủng nước nhưng đúng là một miếng khi đói bằng một gói khi no. Những năm đó mất mùa triền miên. Tôi nhớ người miền Trung còn được địa phương cấp cho giấy chứng nhận cho đi ăn xin. Có cụ già leo heo, chân tay run lẩy bẩy hay cháu bé mặt mày nhem nhuốc, tóc tai bơ phờ vì đói vẫn phải cố lê từng bước. Tôi không đến mức như thế nhưng cũng phải đi ở cho một ông chủ nhà giàu để chăn trâu mong kiếm miếng cơm manh áo. Ngày dắt con đến giao cho người ta tôi biết lòng mẹ đang quặn lại như dứt từng khúc ruột. Nhìn con nhà ông chủ ăn cơm trắng thoả thuê, chúng vừa ăn, vừa là đùa nghịch , cơm vãi khắp nền nhà mẹ đành quay mặt đi chỗ khác tủi thân vì thấy đứa con mình khổ quá. Mẹ thương tôi, mắt ngân ngấn lệ.

Đói nhưng được ở bên mẹ thì dù có chết cũng vui. Nhưng tôi không thể làm thế, tôi phải đi để dư một suốt cơm nhường lại cho các em, cho mẹ. Nhớ lúc trưa mới đến, ông bà chủ dọn cơm ra, tôi cũng được ngồi ăn cùng. Người ta mời mẹ nhưng mẹ chối đây đẩy “không mà, em ăn cơm ở nhà no rồi mà. Em no lắm, không ăn được nữa đâu”. Bỗn cổ tôi nghẹn lại không nuốt nổi miếng cơm vừa cho vào miệng. Tôi bật khóc. Mọi người trong nhà ông bà chủ ai cũng ngỡ ngàng không biết vì sao tôi khóc. Mẹ tôi cố cao giọng doạ nạt: “ có thế mà cũng khóc, ở đây sướng gấp vạn nhà mình. Mà thỉnh thoảng mẹ lại đến thăm cơ mà”. Mẹ quay ra nói chữa ngượng với ông bà chủ “cháu nó lần đầu đi xa nên buồn mà khóc đấy anh chị ạ!”. Tôi khóc không phải vì nhớ nhà mà cũng không phải do buồn mà khóc vì chính lời từ chối ăn cơm của mẹ. Cả đời mẹ đến lúc lúc ấy chưa chưa được ăn bát cơm trắng không độn khoai, sắn. Vậy mà mẹ lại bảo no. Còn nhớ buổi sáng hôm nay mẹ chia tay tôi bằng nồi săn cọc rào đắng ngắt. Mẹ không ăn mà nhường lại cho tôi. Mẹ bảo con ăn đi, mai mẹ đào khóm khác. Đến đó nhớ chịu khó làm đừng để người ta đuổi về không lại không có cái gì ăn đâu con ạ”. Đêm đầu tiên nơi đất lạ, tôi cố quên điều đó để mong mình thiếp đi trên chiếc chõng tre giành cho những kẻ đầy tớ và người làm thuê nhưng càng ngủ thì lại thấy đêm dài lê thê, mãi mà chưa có một tiếng gà gáy đổi canh. Tôi mơ màng nghe văng vẳng tiếng mẹ lúc chiều mà thấy như hiện ra trước mắt. Đó là khi ông bà chủ và mọi người đã đi ngủ trưa, mẹ tôi ra góc khuất để dặn dò những điều cần thiết khi đi làm con ở. Lúc qua mé sân gần bếp, mẹ thấy cái nồi cơm lúc trưa vẫn còn những vầng cháy vàng ruộm. Mắt mẹ sáng lên và nhìn vào đó không chớp. Có lẽ khao khát lớn nhất của mẹ lúc ấy là được cầm lấy nó và cho vào miệng nhai ngấu nghiến cho thoả cơn đói. Tôi thấy mẹ đứng lặng hồi lâu, trong tôi bỗng trào dâng cảm giác nao lòng. Một miếng cơm cháy nào đáng gì đâu, thậm chí người ta còn bỏ đi vậy mà đối với mẹ tôi là vàng, là ngọc. Tôi lặng đi bởi thương mẹ. Vì phải nuôi đàn con nên đời mẹ mới thế. Bất chợt mẹ nhìn trước ngó sau rồi đến bên nồi véo một cục cháy to hơn nắm tay vội vàng cho vào chiếc túi và thản nhiên đi xa…

Tôi ngoan ngoãn nên ông bà chủ không bắt làm việc gì nặng mà chỉ đi chăn trâu, cắt cỏ. Do công việc nhiều nên gần hết 3 tháng nghỉ hè mà họ vẫn chưa cho mua sắm quần áo, sách vở. Tôi biết phận mình. Một hôm tôi nhớ nhà, nhớ mẹ, nhớ các em quá, chơ ông bà chủ ngủ trưa tôi quýêt định trốn về thăm nhà. Quãng đường chỉ 15 cây số, tôi vừa đi, vừa chạy. Băng qua suối, lách qua vườn mía, nương sắn, chạy cả lên đồi để tìm con đường ngắn nhất. Lúc bắt đầu đặt chân đến sân mẹ tôi ngỡ ngàng lao ra ôm con vào lòng. Hình như mẹ đang khóc nhưng cố cho nước mắt chảy vào trong. Tôi nhận ra điều đó vì thấy bờ vai mẹ rung lên từng hồi rất khẽ. Mẹ hỏi: “ông bà chủ cho về nhà à?”. Tôi thẽ thọt: “không, con trốn”. Mẹ bảo “Ấy chết, đừng làm thế, sắp đến thời gian con đi học rồi, người ta biết không trả tiền công thì khổ”. Tôi gật đầu. Thời gian mẹ con gặp nhau vẻn vẹn đúng 5 phút. Bịn rịn, nhớ thương cũng phải nhường chỗ cho sự chia tay. Lúc tôi chạy đi, mẹ tôi gọi giật lại “Quay lại đây mẹ cho cái này…”Tôi chìa bàn tay bé xíu đón lấy một miếng cháy cơm mẹ đã phơi khô: “cái này ngon lắm đấy, khi nào đói thì nhấm nháp con ạ!”. Tôi cố ghìm những giọt nước đang trực ậc ra dưới hàng mi. Không biết đó có phải là miếng cháy cơm mà mẹ lấy nhà ông chủ hôm đưa tôi đến đó không? Hay đây là miếng cháy còn sót lại sau khi phần cơm mẹ đã nhường lại cho các em tôi ở nhà?

Đời một con người có những điều bình dị mà trở nên vĩ đại. Chính từ một chuyến đi đầu tiên ấy đã thôi thúc tôi học tập để nên người.

Hoàng Văn Nghiệp

Cùng chuyên mục
Xem theo ngày
Đọc thêm