“Ký ức” thơ tình thời lửa đạn

Lên cấp 2, cấp 3, tình yêu thơ của tôi được tích lũy thêm với những, câu thơ về tình yêu nam nữ trong lửa đạn. Thống thiết và đau thắt thế, anh bộ đội mất vợ vừa cưới, qua thi phẩm Màu tím hoa sim của Hữu Loan. Mạnh mẽ và chất phác quá, cái nguyện vọng của Bạc Văn Ùi trong lý do xin chỉ huy cho về thăm vợ: “Cho tôi đi anh nhé/ Về ôm vợ hai hôm/ Vợ tôi nó sẽ khen/ Chồng em nên người giỏi”. Rồi cuộc chống Pháp thắng lợi, thơ Cầm Giang ngợi ca lứa đôi tràn trề sức sống trong kiến thiết miền Tây Bắc đã được nhạc sĩ Bùi Đức Hạnh nâng cánh: “Em là dòng suối mát/ Anh là núi Mường Hum...”.

Năm 1969, cuộc thi Thơ của báo Văn Nghệ cho dân tộc một Phạm Tiến Duật tài hoa và sâu sắc, cùng hai “bảng nhãn” là Bế Kiến Quốc - Phan Thị Thanh Nhàn, và cả hai thi sĩ này đều có thơ tình yêu trong chùm bài đoạt giải. Như bài Theo em của Bế Kiến Quốc, sau: “Em về quê ta xa/ Mà đường nhiều bom giặc...” đầy lo âu, đã “Muốn làm một cành xanh/ Ngụy trang em trìu mến/ Làm một tiếng chim lành/ Nhắc em khi giặc đến”. Ôi, yêu đến muốn hóa thân để vì nhau như vậy, còn gì thánh thiện hơn?! Và, rất nữ tính trong thơ, khi nữ sĩ họ Phan ở Hương thầm đã sâu lắng: “Cô gái như chùm hoa lặng lẽ/ Nhờ hương thơm nói hộ tình yêu/ Anh vô tình anh chẳng biết điều/ Em đã đến với anh rồi đấy” trong buổi sang tiễn chàng hàng xóm sáng mai ra trận.

Nhiều, còn nhiều nữa những áng thơ tình trước, trong và sau hai cuộc kháng chiến, mà ta không thể nào quên. Ấy là Bài thơ về hạnh phúc của Dương Hương Ly (Bùi Minh Quốc) viết lúc người vợ - nữ nhà văn Dương Thị Xuân Quý hy sinh tại chiến trường: “Thôi em nằm lại/ Với đất lành Duy Xuyên/ Trên mồ em có mùa xuân ở mãi...” rồi trang nghiêm hứa: “Anh sẽ sống đẹp những gì em chưa kịp sống/ Yêu trọn những gì em chưa kịp yêu/ Em trong anh là mùa xuân náo động/ Từ phút này càng rực rỡ bao nhiêu”.

Nguyễn Quang Vinh