Các chuyên gia di sản châu Á: Đưa hát Xoan vào danh sách "đại diện" thay vì "cần bảo vệ khẩn cấp" là khả thi

(Thethaovanhoa.vn) - Ngày 8/10, tại miếu Lãi Lèn, xã Kim Đức, thành phố Việt Trì, tỉnh phú Thọ phối hợp với Viện Âm nhạc tổ chức chương trình biểu diễn các tiết mục hát Xoan lời cổ tới các chuyên gia quốc tế về di sản văn hóa phi vật thể ở các nước gồm: Thái Lan, Philippines, Malaysia, Myanmar, Lào, Hàn Quốc, Campuchia và Indonesia. Đây là hoạt động quảng bá hình ảnh, giá trị di sản hát Xoan nhân sự kiện Hội nghị Tiểu vùng Đông Nam Á về Di sản văn hóa phi vật thể.

Tại buổi biểu diễn, các chuyên gia về di sản văn hóa phi vật thể ở các nước đã được nghe những nghệ nhân kế cận và lớp Xoan cộng đồng của các phường Xoan: Phù Đức, Kim Đái, Thét biểu diễn một số tiết mục Xoan lời cổ như: Giáo Trống - Giáo Pháo, Tứ dân cách, Đối rẫy cách, Xin huê đố chữ, Bỏ bộ, Mó cá... Các màn trình diễn độc đáo đã để lại ấn tượng sâu sắc đối với các chuyên gia về di sản văn hóa phi vật thể của các nước Đông Nam Á.

Ông Hlaing Win Maung, Bộ Văn hóa Myanmar nói: "Đây là thời gian rất thú vị đối với tôi. Tôi đã được tiếp xúc trực tiếp với đời sống làng quê Việt Nam có nét giống với làng quê ở Myaanmar. Hát Xoan ở Phú Thọ rất hay khi mà tất cả người già, người trẻ đều có thể cùng nhau hát, múa".

Ông Gaura Mancacaritadipura, chuyên gia văn hóa và trình diễn múa rối – Indonesia cho hay: "Những gì tôi đã xem cho thấy, hát Xoan đã thực sự sống dậy. Tôi hi vọng sẽ không có trở ngại gì khi chuyển sang danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại".

Bà Vanessa Achilles , Phòng chương trình (Unesco Bangkok) chia sẻ: "Chính phủ Việt Nam đã có rất nhiều nỗ lực để bảo vệ hát Xoan. Kế hoạch hành động của các bạn được thực hiện rất thành công để đưa hát Xoan vào danh sách "đại diện" thay vì "cần bảo vệ khẩn cấp".

Trong thời gian qua, các hoạt động bảo tồn hát Xoan ở Phú Thọ được thực hiện với tầm nhìn có tính chiến lược như: sự tham gia của cộng đồng trong việc kiểm kê, nhận diện những bài bản cốt lõi của hát Xoan; hỗ trợ khẩn cấp việc trao truyền từ các nghệ nhân cao tuổi điều hành các phường Xoan và chủ động tổ chức các lớp truyền dạy cho con em của họ; củng cố 4 phường Xoan gốc, tăng nhanh số lượng người nắm vững hát Xoan gốc và lớp khán giả của hát Xoan; phục dựng, tu bổ, tôn tạo và đưa vào sử dụng 19 di tích liên quan tới hát Xoan.

Bên cạnh đó, Phú Thọ đã đi tiên phong trong việc xây dựng đề án bảo tồn hát Xoan, đề ra chính sách tôn vinh và hỗ trợ nghệ nhân ở các phường Xoan; đồng thời, đóng góp kinh nghiệm thực tiễn cho Nhà nước ban hành các chính sách, phê duyệt các đề án, dự án bảo vệ và nhanh chóng đưa hát Xoan ra khỏi tình trạng bảo vệ khẩn cấp.../.

Tạ Văn Toàn