(TT&VH) - Cuối tuần qua, cuộc hội thảo đầu tiên về di tích Trường Lũy dài 200km từ Quảng Ngãi tới Bình Định đã thu hút sự quan tâm tâm của giới nghiên cứu trong và ngoài nước. Theo nhận định của Viện Viễn đông Bác cổ Pháp và Viện KHXH Việt Nam, di tích trên là một công trình độc đáo, một di sản văn hóa chứa đựng nhiều giá trị. Đó đơn thuần chỉ là kiến trúc phòng vệ quân sự dạng trường thành được dựng lên để ngăn chặn xung đột, hay còn vì một mục đích nào khác?
Trường thành 200 km với 115 đồn bảo vệ
Trường Lũy Quảng Ngãi - Bình Định là một công trình kiến trúc lớn và đa dạng, có chiều dài khoảng 200km bắt đầu từ huyện Trà Bồng (Quảng Ngãi) đến huyện An Lão (Bình Định). Lũy được đắp bằng đất hoặc xếp bằng đá, nhiều đoạn còn khá nguyên vẹn. Những người tham gia xây lũy là người Hre bản địa, người Việt và thực tế là trường lũy được đắp thêm, được sửa sang suốt thời kỳ nó đóng vai trò là một công trình quân sự (thế kỷ 19).
Các nhà khoa học xác định diện tích của một khu bảo tồn (đồn bảo vệ) Trường Lũy
Tuy nhiên, nghiên cứu mới đây lại chỉ ra rằng, lũy không phải là một công trình chỉ do người Việt xây dựng. Nguồn gốc của việc tạo một ranh giới được sự đồng ý của cả hai bên giữa người Việt và người Hre. Hai bên đã cùng tham gia vào quá trình xây dựng lũy, với việc sử dụng kỹ thuật xếp đá của người Hre. Quá trình hợp tác liên quan đến việc xây dựng Trường Lũy - một trong những điểm đặc biệt của di tích này. Các nhà khoa học cũng đã chứng minh: Trường Lũy là một ranh giới nhưng không phải là một ranh giới đóng kín.
Mặc dù, một số tài liệu cho rằng Trường Lũy được xây dựng vào thế kỷ 19, song trên thực tế khai quật ở các điểm Thiên Xuân, Rừng Đồn và đèo Chim Hút (huyện Nghĩa Hành, Quảng Ngãi), bước đầu các nhà khoa học xác định nó được xây dựng từ thế kỷ 17. Hiện nay trên dọc lũy vẫn còn những đoạn lũy khá nguyên vẹn như ở Thiên Xuân, xã Hành Dũng, huyện Nghĩa Hành. Dọc lũy, thời triều Nguyễn có hệ thống đồn bảo vệ mà qua tài liệu có đến 115 đồn.
Con đường giao thương Bắc Nam
Nhận định về Trường Lũy, Quảng Ngãi - Bình Định, GS Phan Huy Lê, Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội đồng Di sản Quốc gia nêu ý kiến: Theo ghi chép của sử sách thì người xây dựng đầu tiên là tướng Lê Văn Duyệt, sau đó là tướng Nguyễn Tấn, 2 người đều quê Quảng Ngãi. Như vậy thì sử chép Trường Lũy chỉ xây dựng trong thời Gia Long - Minh Mạng, nhưng kết quả khai quật đã cho thấy các lũy này được xây dựng vào thế kỷ 17. Các mảnh gốm tìm được có xuất xứ từ nước ngoài, rồi có cả gốm sứ ở Quảng Ngãi, gốm Bát Tràng, gốm phía Bắc. Điều này cho chúng ta thấy lịch sử của Trường Lũy này không chỉ có dưới thời nhà Nguyễn. Lũy này có lịch sử lâu dài, là kết quả của sự xây đắp và tu bổ qua nhiều đời.
Khai quật thám sát tại điểm di tích đèo Chim Hút, xã Hành Dũng, huyện Nghĩa Hành (Quảng ngãi)
Điều làm GS Phan Huy Lê tâm đắc nhất là tính đa chức năng của lũy. Thời nhà Nguyễn, lũy thể hiện rõ chức năng quân sự. Nhưng, không chỉ có thế, bên trong mỗi đồn có lối giao thông. Và, ngay mỗi đồn như vậy đều có con đường giao thương, tức là giao thương giữa miền biển với miền núi. Đó là giao thương rất cần thiết trong đời sống của nhân dân, tức là đưa gạo và các hải sản ở đồng bằng ven biển lên miền núi và các sản phẩm miền núi xuống đồng bằng. Hành lang giao thương ở miền Trung, trong đó Quảng Ngãi, có 2 chiều, mà chiều Đông - Tây dựa theo các dòng sông. Ở đây có các cơ quan thu thuế, thời nhà Nguyễn gọi là các sở tuần ty. Các đồn này vừa kiểm soát thu thuế nhưng đồng thời cũng bảo đảm an ninh cho hệ thống giao thương. Điều đó có nghĩa là ngay thời nhà Nguyễn, lũy cũng không thuần túy có vai trò quân sự mà có kết hợp giao thương và giao lưu văn hóa.
GS Lê nói: Một lần tôi đi với anh em khảo cổ khảo sát ở phía Nam Quảng Ngãi thì thấy những đồn này gần như trùng hoặc đi song song với một đường giao thương cổ, tức là đường thượng đạo - đường miền núi. Ngày xưa, con đường thiên lý hình thành dọc theo ven biển, nhất là miền Trung vì có rất nhiều sông mà sông chảy dần xuống biển thì mở rộng và do không có cầu cho nên con đường giao thông chủ yếu ngày xưa là con đường miền núi. Đây là con đường thông thương Bắc- Nam, đồng thời cũng là con đường chiến lược. Con đường này chạy từ Quảng Ngãi ra đến Hà Tĩnh, Nghệ An, Thanh Hóa.
Đường thượng đạo của quân Tây Sơn
GS Phan Huy Lê cũng rất tâm đắc với một phát hiện lịch sử. Đó là năm 1786, khi quân Tây Sơn từ Bình Định đánh ra giải phóng Thuận Hóa, sau đó, tiến ra Bắc để thống nhất đất nước là đi theo con đường thượng đạo này. Cuộc hành quân theo đường thượng đạo của quân Tây Sơn đã gây bất ngờ cho quân Trịnh ở Thuận Hóa. Và không chỉ có thời Tây Sơn, kể cả trong các cuộc kháng chiến sau này, chúng ta cũng dựa vào con đường Trường Lũy này.
Có thể khẳng định Trường Lũy này có từ lâu đời, là con đường giao thông, giao thương mang tính chất văn hóa, xã hội và có thời mang tính chất quân sự. Trên cơ sở đó, rõ ràng đây là một di tích có giá trị hết sức quan trọng. Đối với Việt Nam, đây là Trường Lũy duy nhất dài tới 200km. So với các nước Đông Nam Á thì đây là trường lũy dài nhất.
Trong mỗi giai đoạn phát triển, Đảng ta đều để lại một dấu ấn thể chế gắn với văn hóa lãnh đạo của thời đại. Nếu Nghị quyết 26 (ngày 19/5/2018) là tầm nhìn chiến lược về xây dựng đội ngũ cán bộ, thì nay, Quy định số 377-QĐ/TW vừa được Bộ Chính trị ban hành lại là bước tiến mới – không chỉ "phân cấp" hay "siết quy trình", mà còn là một cách ứng xử có văn hóa với quyền lực và con người.
Sáng 17/10, tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 50, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Đầu tư (sửa đổi). Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh điều hành phiên thảo luận.
Bóng rổ Việt Nam vừa ghi nhận một cột mốc đáng tự hào khi trung phong Nguyễn Huỳnh Phú Vinh chính thức gia nhập Bishrelt Metal Basketball Team, đội bóng đang thi đấu tại MBA – Mongolian Basketball The League, giải bóng rổ chuyên nghiệp cao nhất của Mông Cổ.
Các trường đại học vừa là nơi đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, vừa là động lực thúc đẩy phát triển. Tuy nhiên, giáo dục đại học Việt Nam đang đối mặt với áp lực cạnh tranh to lớn trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế.
Các hãng hàng không giá rẻ (LCC) của Hàn Quốc đang đối mặt nguy cơ sụt giảm doanh thu do tâm lý e ngại du lịch tới Đông Nam Á gia tăng, sau một loạt vụ việc gây lo ngại về an ninh đối với du khách Hàn Quốc tại khu vực này được truyền thông trong nước phản ánh đậm nét.
Hà Nội FC ra mắt HLV Harry Kewell vốn có sự nghiệp cầu thủ lừng lẫy, bên cạnh ngôi sao Hoàng Hên đã được nhập tịch. Nhưng bên kia chiến tuyến, Ninh Bình của HLV Gerard Castano cũng sở hữu dàn ngôi sao đình đám như Hoàng Đức, Văn Lâm...
Steve Jobs, nhà đồng sáng lập và CEO huyền thoại của Apple, sẽ được vinh danh bằng một đồng xu kỷ niệm 1 USD đặc biệt vào năm 2026 từ Cục đúc tiền kim loại Hoa Kỳ (United States Mint).
Ngày 17/10, Thành ủy Huế tổ chức Hội nghị công bố quyết định của Bộ Chính trị về việc điều động, phân công, chỉ định đồng chí Nguyễn Đình Trung, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Đắk Lắk tham gia Ban Chấp hành, Ban Thường vụ và giữ chức Bí thư Thành ủy Huế, nhiệm kỳ 2025 - 2030.
Trong khuôn khổ "Ngày hội Văn học Hàn Quốc 2025", Trung tâm Văn hóa Hàn Quốc tại Việt Nam phối hợp cùng Cơ quan Xúc tiến Công nghiệp Xuất bản Hàn Quốc và Trường ĐH Phenikaa tổ chức chương trình "Gặp gỡ tác giả Shin Kyung Sook".
Herbalife Việt Nam, một trong những công ty hàng đầu về sức khỏe và thể chất, đã và đang tổ chức chuỗi chương trình Lễ Tái Ký Kết với các đối tác Casa Herbalife trên toàn quốc.
Sáng 17/10/2025, tại trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Mai Văn Chính chủ trì cuộc họp về việc đề xuất chọn ngày 24 tháng 11 hằng năm là “Ngày Văn hóa Việt Nam”.
Cảnh sát Tây Ban Nha ngày 16/10 cho biết đang điều tra cái chết đột ngột của ông Isak Andic - nhà sáng lập "đế chế" thời trang Mango - cho rằng đây là một vụ giết người, với nghi phạm chính là con trai ông.
Hàng loạt nhóm chơi Pickleball tại một sân khá nổi tiếng ở Hà Nội đang đồng loạt lên tiếng phản ánh về việc bị sân hủy lịch chơi cố định dù đã đặt lịch từ trước, thanh toán đầy đủ và chơi ổn định nhiều tháng liền.
Cầu thủ bóng rổ WNBA Angel Reese vừa chính thức ghi dấu lịch sử khi trở thành vận động viên chuyên nghiệp đầu tiên trình diễn trên sàn catwalk của Victoria's Secret Fashion Show, trong bối cảnh thương hiệu nội y đình đám một thời đang nỗ lực tái định vị sau nhiều năm gặp khó khăn về hình ảnh và doanh thu.
Sáng 17/10, Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII nhiệm kỳ 2025 - 2030 đã công bố kết quả Hội nghị lần thứ nhất Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố Hà Nội khóa XVIII, nhiệm kỳ 2025 - 2030. Đồng chí Bùi Thị Minh Hoài được bầu tiếp tục giữ chức Bí thư Thành ủy Hà Nội khóa XVIII.
Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng và ông Junichi Kawai, Ủy viên Hội đồng Cơ quan Thể thao Nhật Bản, Bộ Giáo dục, Văn hóa, Thể thao, Khoa học và Công nghệ Nhật Bản nhất trí về việc tiếp tục thắt chặt giao lưu, mở rộng hợp tác trong lĩnh vực thể thao.
Chiều 16/10, tại Hà Nội, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng đã có buổi gặp song phương với ông Li Jing Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thể thao Trung Quốc.