(TT&VH) - Để tìm ra một quy chuẩn đánh cho 100 chiếc trống đồng trong đại lễ 1000 năm Thăng Long vào năm 2010, ngày 23.8 vừa qua, Hội Cổ vật Thanh Hoa - Liên chi Hội Di sản văn hóa Việt Nam Lam Kinh và Bảo tàng Hoàng Long (Thanh Hóa) đã tổ chức hội thảo khoa học “Báo cáo quy trình đúc trống đồng thành công bằng phương pháp thủ công”, đồng thời cùng nhau “giải mã” trống đồng. Cuộc hội thảo đã phần nào trả lời được câu hỏi đã được đặt ra từ lâu và đến nay vẫn còn rất nhiều băn khoăn là trống đồng là nhạc khí hay linh khí?
Cuối những năm 1970, thế kỷ 20, tiết mục “giã” trống đồng lần đầu tiên được biết đến ở lễ hội Đền Hùng. Đến khi lễ hội đền Hùng được nhà nước đứng ra tổ chức đã bỏ tiết mục này, thay vào đó là rước kiệu Thần Đồng Cổ (năm 2005). Vậy nhưng, khi lễ hội Đền Hùng được chính tỉnh Phú Thọ tổ chức vào năm 2006 thì tiết mục “giã” trống đồng lại xuất hiện. Kể từ đó cho đến nay, giã trống đồng gần như thường xuyên được biểu diễn trong các ngày hội văn hóa của dân tộc như là một phong trào ngay cả khi vẫn chưa biết chính xác trống đồng có phải là nhạc khí, có được “giã” trống hay không? Nếu được thì đánh trống đồng như thế nào là “chuẩn?”...!
Tiết mục trình diễn Trống đồng "Dòng máu Lạc Hồng" tại Hội An hôm 14/8.
Tiết mục “giã” trống đồng trên nền nhạc mới
Trong ngày khai mạc “Những ngày giao lưu văn hóa Việt - Nhật” lần thứ VII tại Hội An hôm 14.8 vừa qua, thành phố Thanh Hóa - đơn vị kết nghĩa với Hội An đã thực sự gây ấn tượng bởi tiết mục biểu diễn đánh trống đồng với chủ đề “Âm vang dòng máu Lạc Hồng” và đúc trống đồng tại chỗ (chiếc trống đồng này mô phỏng hoa văn trống đồng Đông Sơn Herger 1 (Ngọc Lũ) đường kính 61cm, cao 48cm, sau đó được Chủ tịch TP Thanh Hóa Nguyễn Xuân Phi thay mặt các nghệ nhân tặng lại ông Lê Văn Giảng, đại diện cho UBND TP Hội An).
Tham gia tiết mục này, tất cả có 18 chiếc trống đồng tượng trưng cho 18 đời Vua Hùng dựng nước (9 chiếc có đường kính 61cm x 48cm; 9 chiếc trống nhỏ đường kính 36cm x 30cm) đó là chưa kể bên cạnh 18 trống đồng còn đi kèm 9 trống gỗ, 2 chiêng đồng hỗ trợ hòa âm. Mỗi trống được đặt trên một giá đỡ cao chừng 50cm, sơn đỏ, xếp so le nhau theo thứ tự trống to đặt ở giữa, trống nhỏ “dạt ra biên”. Các nghệ nhân, nghệ sĩ Thanh Hóa trong trang phục thời Âu Lạc biểu diễn hai phần trống Hội và “Hùng khí Việt Nam”. Phần trống hội được các nghệ sĩ đánh bằng dùi bọc nhung (dài khoảng 30 đến 35cm), không đánh từng chiếc đơn độc mà được hoà tấu cả dàn một lúc. Người đánh trống cả nam lẫn nữ đều hoá trang trong bộ lễ phục hình chim, đứng “giã” trống theo kiểu giã cối chày tay. Tiếp sau đó là biểu diễn cách đánh bằng chày gỗ (dài khoảng 1,8 m) như kiểu người Việt cổ vẫn thấy trên mặt trống khá bài bản, đều đặn, từng đợt, từng đợt dồn dập, vang, đanh và gọn.... Sang đến phần “Hào khí Việt Nam, tất nhiên qua gần một tháng luyện tập miệt mài, các nghệ sĩ cũng đánh không chê vào đâu được.
Tuy nhiên, việc tiết mục đánh trống đồng trên nhạc nền (mở bằng đĩa CD) bài “Dòng máu Lạc Hồng” do ca sĩ Đan Trường thể hiện đã làm không ít người xem có cảm giác chưa thật hài lòng vì nếu có được đánh trống đồng cũng không nên đánh trên nhạc nền, vì dù sao chính sự pha trộn giữa hai thứ âm nhạc này sẽ làm giảm đi rất nhiều tính nhạc đặc trưng của trống đồng...
Đến giả thuyết trống đồng là vật linh, không được đánh...
Đã có rất nhiều công trình khoa học nghiên cứu về việc trống đồng có được đánh hay không? Bên cạnh những tài liệu cho rằng trống đồng là nhạc khí, có thể đánh “thoải mái”, còn nhiều tài liệu, công trình khảo cứu cho rằng, thậm chí khẳng định rằng: trống đồng là vật linh, không phải là nhạc khí để trình diễn.
Vào cuối tháng 9 năm 2008, nhạc sĩ Viện Âm nhạc đã tổ chức buổi giới thiệu và trao đổi về “Trống đồng Việt Nam và những vấn đề liên quan”. Trong buổi tọa đàm này, nhạc sĩ Dương Đình Minh Sơn đã công bố “thuyết” “Thần Đồng Cổ-vật linh” gây được rất nhiều chú ý của giới nghiên cứu Lịch sử học, Khảo cổ học, Hán Nôm, Âm nhạc.... Theo đó, thuyết “Thần Đồng Cổ - vật linh” đã đặt ngược lại cách nhìn nhận về trống đồng với luận điểm trống đồng là cổ vật văn hóa tâm linh, không phải là nhạc cụ, nên không thể mang ra biểu diễn ở lễ hội...
Ngoài thuyết “Thần Đồng Cổ - vật linh”, trong cuốn: “Văn hóa Nõ Nường” (Nxb Khoa học xã hội tháng 5/ 2008 tr. 317), nhạc sĩ Dương Đình Minh Sơn cũng viết: “Trống đồng” là cổ vật tâm linh của vương quyền, cho nên mọi hiện tượng diễn ra có liên quan đến loại cổ vật này đều được sử sách ghi lại khá đầy đủ, song không thấy nói việc một tốp người đứng “giã” trống đồng thành một tiết mục biểu diễn. Nhưng lâu nay chúng ta coi trống đồng là một nhạc khí và đưa ra tiết mục “giã” trống đồng..., coi đó là tiết mục truyền thống của văn hoá đân tộc...” Ông còn dẫn chứng: “...sách Cựu Đương thư (thế kỷ thứ X mới nói việc “đánh trống” chứ không có sách nào nói việc tốp người đứng “giã” trống đồng cả. Còn ở Việt Nam thì các thư tịch tiêu biểu như: Việt điện u linh, Đại Việt sử ký toàn thư, Lĩnh Nam chích quái, Đại Nam nhất thống chí thì không nói việc biểu diễn trống đồng”.
Cuối cùng, nhạc sĩ Dương Đình Minh Sơn dẫn lời nhà khảo cổ học Hà Văn Tấn để kết luận cho bài viết của mình: “Đi tìm cội nguồn của kĩ thuật và nghệ thuật của trống đồng không phải chỉ là để bảo vệ niềm tự hào của quê hương trống đồng, mà còn để bác bỏ những luận thuyết muốn tìm nguồn gốc trống đồng cũng như nền văn minh Đông Sơn ngoài biên giới Việt Nam. Qua đây, bác bỏ những ý kiến cho rằng Thần Đồng Cổ là một nhạc khí, và dùng loại cổ vật tâm linh này để biểu diễn trên sân khấu như tiết mục “giã” trống đồng ở lễ hội...
Marcus Rashford có thể đã chơi trận cuối cùng cho Aston Villa do chấn thương gân kheo. Anh sẽ trở về MU sau khi hết hạn cho mượn, nhưng tương lai vẫn khá bất định.
Nhân dịp Kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, chiều 28/4, Tổng Bí thư Tô Lâm đã đến dâng hoa, dâng hương tưởng nhớ Đại tướng Võ Nguyên Giáp tại nhà riêng và dâng hoa, dâng hương tưởng nhớ Đại tướng Văn Tiến Dũng tại nhà lưu niệm.
Real Madrid đang đứng trước ngã rẽ quan trọng khi mùa giải 2024/25 trở thành nỗi thất vọng lớn: Thua Arsenal 1-5 ở tứ kết Champions League, thất bại trước Barca tại chung kết Cúp nhà Vua, đồng thời còn rất ít hy vọng vô địch La Liga đã đẩy HLV Carlo Ancelotti vào tình thế ngàn cân treo sợi tóc.
Tối 20/4, đêm chung khảo cuộc thi Hoa hậu Việt Nam diễn ra tại Hà Nội đã thu hút sự quan tâm của hơn 3.000 khán giả. Ngay từ khi công bố thành phần ban giám khảo, Hoa hậu Thanh Thủy đã gây bất ngờ khi trở thành giám khảo trẻ tuổi nhất.
Xúc động, tự hào và tràn đầy khí thế, báo Thể thao & Văn hóa (Thông tấn xã Việt Nam) trân trọng gửi tới quý bạn đọc ấn phẩm đặc biệt nhân kỷ niệm 50 năm mùa Xuân đại thắng, thống nhất non sông!
Tối 28/4, chương trình tổng duyệt trình diễn 10.500 thiết bị bay không người lái (drone) dịp kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước diễn ra trên khu vực bờ sông Sài Gòn.
Chiến thắng Everton 1-0 giúp Chelsea giữ lấy hy vọng đua Top 5. Nhưng 3 điểm nhọc nhằn ấy không giấu được một nỗi lo ở Stamford Bridge: Palmer kéo dài chuỗi trận tịt ngòi và cảm thấy gò bó với thứ bóng đá dưới thời Enzo Maresca.
XSBL 29/4: Xổ số Bạc Liêu được phát hành bởi Công ty xổ số kiến thiết Bạc Liêu, quay thưởng vào lúc 16h10 phút ngày thứ Ba hàng tuần. Trực tiếp kết quả XSMN nhanh nhất trên Thethaovanhoa.vn.
XSBT 29/4: Xổ số Bến Tre được phát hành bởi công ty xổ số kiến thiết Bến Tre, quay thưởng vào lúc 16h10 ngày thứ Ba hàng tuần. Kết quả XSMN hôm nay cập nhật nhanh nhất trên Thethaovanhoa.vn.
XSVT 29/4: Xổ số Vũng Tàu được phát hành bởi công ty xổ số kiến thiết Vũng Tàu, quay thưởng vào lúc 16h10 thứ Ba hàng tuần. Trực tiếp kết quả XSMN cập nhật nhanh nhất trên Thethaovanhoa.vn.
Cách đây tròn 50 năm, Trung đoàn 66, Sư đoàn 304, Quân khu 2 nằm trong đội hình binh đoàn thọc sâu của Quân đoàn 2, là lực lượng đi đầu cùng với xe tăng tiến thẳng vào Dinh Độc Lập.
Ngay sau khi cùng VTV Bình Điền Long An giành tấm HCB tại giải bóng chuyền vô địch các CLB nữ châu Á 2025, ngoại binh người Ba Lan – Natalia Lijewska – đã nói lời chia tay đầy xúc động với đội bóng miền Tây.
Cuộc đại chiến giữa Nam Định và Hà Nội FC tại vòng 21 V-League 2024/25 tới đây sẽ chứng kiến tổn thất lớn cho đội bóng thành Nam khi trung vệ trụ cột Dương Thanh Hào vắng mặt vì án treo giò.
NSND Quốc Hưng cho biết sẽ hoà giọng cùng NSND Tạ Minh Tâm thể hiện mash up hai ca khúc bất hủ: Đất nước trọn niềm vui (nhạc sĩ Hoàng Hà) và Màu hoa đỏ (nhạc sĩ Thuận Yến).
Tuần qua, "More Chaos" của Ken Carson là album mới duy nhất trong top 10 Billboard 200. Album ra mắt ở ngay No.1, là album thứ 3 của nam rapper này lọt vào BXH và là top 10 đầu tiên.
Chiều 28/4, Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố Hà Nội (khóa XVII) tổ chức Hội nghị lần thứ 22 họp bàn về Đề án sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị thành phố Hà Nội và điều chỉnh kế hoạch đầu tư công năm 2025 và cập nhật, điều chỉnh kế hoạch đầu tư công 5 năm 2021-2025 cấp thành phố.