Đừng lấy tên “Tây” đặt cho thành phố của ta

07/12/2009 10:56 GMT+7 | Thế giới

(TT&VH) - Dư luận đang ồn lên chuyện nhà đầu tư nước ngoài xây dựng các dự án thành phố, khu đô thị tại Việt Nam nhưng lại đặt những cái tên “Tây”, khiến nông dân trong diện phải giải tỏa đọc quyết định đền bù đến… méo cả miệng. Tiếng Việt hết vốn rồi chăng?

Giật mình: Aqua City và Thành phố Waterfront!

Mới đây nhất là tại xã Long Hưng (huyện Long Thành - Đồng Nai), vốn là xã cù lao mang đặc trưng của miền Nam, bởi có nhiều sông rạch chằng chịt hợp thành. Từ năm 2006, UBND tỉnh Đồng Nai đã có hàng loạt văn bản, quyết định giao cho Liên hiệp HTX dịch vụ nông nghiệp tổng hợp Đồng Nai (Dona Coop) làm chủ đầu tư dự án khu đô thị sinh thái kinh tế mở Long Hưng, với diện tích trên 1.000ha đã gần như "ẵm trọn" cả xã này.

Aqua City là tên gọi được sử dụng nhiều trên thế giới (ảnh minh họa)

Đồng Nai cũng đã cho phép Dona Coop liên doanh với các DN nước ngoài để lập quy hoạch chi tiết và thực hiện dự án. Năm 2008 nhiều người dân vùng bị giải toả ngớ người khi tiếp nhận các văn bản của tỉnh, huyện với những dự án mang tên "tây" lạ hoắc. Cụ thể, UBND huyện Long Thành ban hành quyết định 4069 thu hồi hơn 820.000m2 đất, giải toả gần 200 hộ dân (đợt 1) để "Thực hiện dự án Aqua City tại xã Long Hưng" mặc dù trước đó, tên tiếng Việt của nó là khu D và E. Rồi tháng 12.2008, trong quyết định phê duyệt quy hoạch chi tiết tỉ lệ 1/2.000, UBND tỉnh Đồng Nai gọi là khu đô thị Aqua City.

Té ra trước đó, Dona Coop liên doanh với Cty cổ phần An Phú Long và Cty Merrytime International Ltd. của British Virgin Islands (Anh) lập ra Cty cổ phần thành phố Aqua để làm dự án. Và trong văn bản gửi ngành chức năng, chủ đầu tư chẳng ngại ngần gọi dự án này là "thành phố Aqua".

Tương tự, Dona Coop tiếp tục liên doanh với Cty CP An Phú Long và Cty Portsville PTE. Ltd. Singapore thành lập Cty TNHH thành phố Waterfront để thực hiện dự án đô thị Long Hưng khu B và C (trên 366ha với tổng vốn đăng ký 750 triệu USD). Năm 2008, UBND tỉnh Đồng Nai đã cấp giấy chứng nhận đầu tư đổi khu B và C thành tên dự án rất... "hội nhập": " Đồng Nai Waterfront". Còn chủ đầu tư gọi thẳng tên khu đô thị trên đất Việt mà tưởng bên "tây": Thành phố Waterfront. Dù rằng, hạ tầng cơ sở phục vụ chủ yếu người Việt. Đã có tờ báo nhận xét, việc đặt tên "tây" là để thoả mãn tâm lý "sính ngoại" và qua đó bán được giá cao?

Tùy hứng

Với một thành phố, tên gọi là một đặc trưng văn hóa – văn minh đô thị rất quan trọng, thậm chí ngay từ tên đường chứ chưa nói gì đến tên bao trùm, như "thành phố Aqua", “thành phố Waterfront” đã nói ở trên. Khi xây dựng quy hoạch đô thị, các kiến trúc sư bao giờ cũng nghĩ đến các ý tưởng riêng cho việc một mai định danh các con đường, con phố nói riêng và cả một khu đô thị nói chung. Họ là những nhà văn hóa vừa hiện thực, vừa mơ mộng. Nhà sử học thì thích tên các nhân vật đã đi qua thời gian. Nhà ngữ văn học thì mong muốn ngôn ngữ có mặt ngay trong tên gọi các phố, các phường. Các nhà địa chí học lại có cách nghĩ khác, họ mong muốn trong đô thị có dòng chảy của thời gian, phố xá hôm nay vẫn thấp thoáng cái làng xưa, cái ngõ nhỏ, cái chợ hay cây đa, bến nước… Tên phố phường, đô thị là một hệ thống có tính văn hóa và chúng ta cần phải phấn đấu cho tính hệ thống ấy.

Đặt tên phố, khu đô thị là một công việc có ý nghĩa văn hóa – xã hội, nhưng ngay tại Hà Nội cũng chưa có một quy hoạch tổng thể và cái nhìn lâu dài, vẫn làm theo lối ăn đong, cần đến đâu thì đặt luôn đến đó. Ngay ở phường Vĩnh Tuy thôi đã có Tập thể Viện 108, Tập thể Cấp thoát nước, Tập thể Rau quả, Tập thể Tầu biển, Tập thể Bánh mỳ Hải Châu… Gai người hơn còn có Tập thể Vũ khí đạn, và có khu dân cư thì được gọi là Tổ Nhà nước và Nhân dân cùng làm tồn tại trong hàng chục năm trời. Cách đặt tên “Việt” theo thói quen như vậy cũng đã từng gây nên nhiều ý kiến phản đối. Còn Waterfront, tìm hiểu cụm từ này trên google cho ra hơn 13 triệu kết quả, thật sự không rõ là có ý nghĩa gì? Hay chỉ đơn giản là lấy luôn tên của Cty thực hiện dự án này?
Đặt tên nước ngoài cho một con đường, một khu đô thị, một thành phố… là việc không đơn giản. Ngay tại Hà Nội cũng chỉ có một vài vườn hoa mang tên danh nhân như Lenin, Gandhi, Paster, và duy nhất có một con đường mang tên người nước ngoài là bác sĩ lừng danh Yersin mà thôi.

Còn nhớ cách đây chưa lâu rộ lên chuyện có dự án đặt tên 36 thủ đô nước bạn cho 36 phố tại Hà Nội. Ầm ĩ một thời gian rồi lặng lẽ chìm xuồng, mà nói như PGS Phạm Quang Long, GĐ Sở VHTTDL Hà Nội thì “đáng yêu” và “bất thường quá”. Việc đặt tên không lựa chọn kỹ càng sẽ gây ra cảm giác tùy tiện, tùy hứng, thậm chí chắp vá.

Xin hãy thận trọng!

Thu Hoài

Cùng chuyên mục
Xem theo ngày
Đọc thêm